عرفه روزى است که حق تعالى بندگان خویش را به عبادت و طاعت خود فرا
خوانده و سفرههای جُود و احسان خود را براى ایشان گسترانیده و شیطان در
این روز خوار و حقیرتر و راندهتر شده و خشمناکترین اوقات را خواهد داشت.
روایت شده که امام سجاد(ع)در روز عرفه صدای سائلی را شنید که از مردم
تقاضای کمک مىنمود. امام به او فرمود: واى بر تو آیا در این روز از غیر
خدا تقاضا مىکنى؟ حال آن که در این روز امید مىرود که بچههاى در شکم هم
از فضل خدا بی نصیب نمانند و سعید شوند.
اسرار وقوف در عرفات
امام
علی (ع) درباره راز وقوف در عرفات فرمود: عرفات خارج از مرز حرم است و
مهمان خدا باید بیرون دروازه، آنقدر تضرّع کند تا لایق ورود حرم شود. از
اینرو شب و روز عرفه دعاهای مخصوص دارد که جزو فضایل برجسته و وظایف مهم
روز عرفه است. بنابراین، خداوند این گونه مهمانان خود را برای ورود در
خانهای که انبیا علیهم السلام به طهارت آن قیام و اقدام کردهاند: تطهیر و
پاک میکند؛ زیرا خداوند در خانه پاک، تنها مهمانان پاک را میپذیرد.
شایسته است در روز عرفه حج گزار از جبلالرّحمه که در سرزمین عرفات واقع
است بالا رفته، دعایی را که سالار شهیدان حسین بن علی (ع) در جانب چپ آن
کوه رو به کعبه ایستاد و خواند، بخواند. امام سجاد (ع) فرمود: راز بالای
کوه رحمت رفتن این است که انسان بداند خداوند نسبت به هر زن و مرد مسلمان
رئوف و مهربان بوده و متولی هر زن و مرد مسلمان است. گرچه خدای سبحان نسبت
به همگان ولایت تکوینی دارد و او ولیِّ همه است و گرچه رحمت عام خدا فراگیر
و شامل همه موجودات است، خداوند بر خودش لازم کرده است که رحمت خاص را
به پرهیزکاران عطا کند.
پیامبران در سرزمین عرفات
عرفات
نام جایگاهی است که حاجیان در روز عرفه (نهم ذی الحجه) در آنجا توقف
میکنند و به دعا و نیایش میپردازند و پس از برگزاری نماز ظهر و عصر به
مکه مکرمه باز میگردند و وجه تسمیه آن را چنین گفتهاند که جبرئیل
هنگامیکه مناسک را به ابراهیم میآموخت، چون به عرفه رسید به او گفت
«عرفت» و او پاسخ داد آری، لذا به این نام خوانده شد. و نیز گفتهاند سبب
آن این است که مردم از این جایگاه به گناه خود اعتراف میکنند و بعضی آن را
جهت تحمل صبر و رنجی میدانند که برای رسیدن به آن باید متحمل شد. چرا که
یکی از معانی «عرف» صبر و شکیبایی و تحمل است.
آموزش مناسک حج در صحرای عرفات
آدم
از پروردگارش کلماتی دریافت داشت و با آن به سوی خدا بازگشت و خداوند،
توبه او را پذیرفت، چه او توبهپذیر مهربان است.طبق روایت امام صادق(ع)،
آدم (ع) پس از خروج از جوار خداوند، و فرود به دنیا، چهل روز هر بامداد بر
فرار کوه صفا با چشم گریان در حال سجود بود، جبرئیل بر آدم فرود آمد و
پرسید: چرا گریه میکنی ای آدم؟ آدم(ع) گفت: چگونه میتوانم گریه نکنم در
حالی که خداوند مرا از جوارش بیرون رانده و در دنیا فرود آورده است.جبرئیل
به حضرت آدم(ع) گفت که به درگاه خداوند توبه کند و آنگاه جبرئیل در روز
هشتم ذیحجه آدم را به منا برد، آدم شب را در آنجا ماند. و صبح با جبرئیل به
صحرای عرفات رفت، جبرئیل به هنگام خروج از مکه، احرام بستن را به او یاد
داد و به او لبیک گفتن را آموخت و چون بعد از ظهر روز عرفه فرا رسید تلبیه
(لبیکگفتن) را قطع کرد و به دستور جبرئیل غسل نمود و پس از نماز عصر، آدم
را به وقوف در عرفات واداشت و کلماتی را که از پروردگار دریافت کرده بود به
وی تعلیم داد، و آن کلمات این بود: سُبحانَکَ اللهُمَ وَ بِحمدِک؛ لا الهَ
الاّ اَنْتْ؛عَمِلْتُ سوء وَ ظَلَمْتُ نَفْسی؛ وَ اِعْتَرِفْتُ بِذَنبی
اِغْفرلی؛ اِنَّکَ اَنْتَ الغَفور الرّحیمْ. آدم (ع) تا به هنگام غروب
آفتاب همچنان دستش رو به آسمان بلند بود و با تضرع اشک میریخت، وقتی که
آفتاب غروب کرد همراه جبرئیل روانه مشعر شد، و شب را در آنجا گذراند. و
صبحگاهان در مشعر بپاخاست و در آنجا نیز با کلماتی به دعا پرداخت و به
درگاه خداوند توبه گذاشت. در صحرای عرفات، جبرئیل، پیک وحی الهی، مناسک حج
را به حضرت ابراهیم(ع) نیز آموخت و حضرت ابراهیم(ع) در برابر او میفرمود:
عَرِفتُ، عَرِفتُ (شناختم، شناختم)
عید قربان؛ زمانی برای تمرین عشق
عید
قربان روزی است که انسان در برابر معشوق خود سر تسلیم و تعظیم فرود
میآورد و با قربانی کردن نفس، میزان عشق خود را به حضرت حق تعالی به اثبات
میرساند. ارادتمندان آستان با برکتش در این روز هر آنچه دارند در طبق
اخلاص گذاشته و تمام وجود و هستی خود را تقدیم حضرتش میکنند تا پاداش وعده
داده شده الهی نصیبشان شود.در این روز باید ابراهیموار سراپا تسلیم محض و
مالامال از عشق و تعبد شوی و دل از غیر دوست برداشته و محو جمال و دیدار
یار شوی تا با گوش دل ندای معبود را بشنوی که: هان ای ابراهیم! به خوبی
امتحان دادی و اکنون فدیه ای که برایت فرستاده ایم قربانی کن که بیش از این
از تو نمیخواستیم.ˈما نیز باید در این روز مبارک با رفتن به قربانگاه و
بردن قربانی و قربانی کردن، سنت حضرت ابراهیم (ع) را تجدید کنیم و عشق به
معبود ازلی و تسلیم در برابر اوامرش را به مرحله عمل و تمرین گذاشته و خلیل
وار به زبان رانیم که ˈخدایا! هم چنان که از ابراهیم خلیلت و موسی کلیمت و
محمد حبیبت قبول کردی، این قربانی را از من قبول کن و بپذیر.ˈاین عید را
باید در کنار پرداختن به جشن و سرور و شادی به پاکسازی دل بپردازیم و هر
آنچه از هواهای نفسانی در دلمان لانه کرده سر ببریم و از هر آنچه غیر خداست
جدا شویم و چشم امید به درگاه سراسر نور و برکت پروردگار داشته باشیم. پس
بیایید در روز عید قربان، روز عشق و ایثار، نغمه توحید سر دهیم و همه وجود
خود را در کف نهاده، با دل و زبان، یکدل و یکپارچه زمزمه کنیم و با ابراز
عشق و ایمان به معبود، سر تعظیم بر آستانش فرود آوریم باشد تا ما نیز از
خوان کرمش اندکی برگیریم.