حضرت امیرمؤمنان علی(ع) فرمودند: با
صدقه دادن، روزی را به سوی خدا نازل کنید و کسی که به گرفتن عوض از جانب
خداوند تعالی، باور داشته باشد، به بخشیدن و عطا کردن، سخی و جوانمرد است و
در آن بخل نمی‌ورزد.
صدقه بر پنج قسم است:
اول: صدقه مال، که همان بذل و تصدق و انفاق است.
دوم: صدقه جاه و مقام، که شجاعت و واسطه شدن است (برای رفع حوائج و مشکلات دیگران).
سوم: صدقه عقل و نظر، که همان مشورت و شور دادن است.
از
پیامبر اکرم(ص) نقل شده که فرمودند: صدقه بدهید بر برادرانتان با علمی که
او را راهنمایی کند و رأی و نظری که او را استوار سازد و آموزش را اصلاح
نماید.
چهارم: صدقه علم، و آن بذل علم به اهلش و نشر و گسترش آن بذل علم به اهلش و نشر و گسترش آن بر مستحق آن است.
حضرت
محمد(ص) در این رابطه فرموده اند: از صدقه اینکه آدمی علم را به مردم
تعلیم دهد و فرمود: زکات علم، یاد دادن آن به کسی که نمی‌داند.
پنجم:
صدقه زبان، که همان اصلاح و وساطت بین مردم و کوشش در خاموش کردن چیزهایی
که موجب افروختن کینه‌ها و خصوصیات‌هاست و اصلاح و آشتی دادن میان افراد.
از رسول خدا(ص) نقل شده که فرمودند: با فضیلت‌ترین صدقه، صدقه زبان است. عرض کردند: یا رسول‌الله صدقه زبان چیست؟
فرمودند:
شفاعتی که به واسطه آن، اسیری(بیچاره و مظلومی) را آزاد کند و از ریختن
خونی مانع گردد و به برادر خویش خیری رساند و بدی و ناخوشایندی را از او
دفع نماید.
منابع:
1-نهج‌البلاغه، ص 494، حکمت 137 و 138
2-بحارالانوار، ج 75، ص68
3-کافی، ج 4، ص 3
4-مشکاة‌الانوار، ص 70
5-آموزه‌های اخلاقی در کلام معصومین، ص 260 – 249 – 250
6-بحارالانوار ، ج 73 ، ص 138
7-عدةالداعی، ص 71 – 72
8- بحارالانوار ، ج 93، ص 137