نهضت
و قیام حسینی آنچنان در میان اعصارپرتو افکنی نموده است که نور آن خاموش
شدنی نخواهد بود. بر خلاف توطئههای دشمن برای از بین بردن قیام حسینی
آنچه که هر ساله بیش از پیش رونق پیدا میکند محافل و مجالس و دستههای عزاداری است که آمیخته از عشق به سید و سالار شهیدان است.
دستههای عزاداری در ماه محرم و خصوصاً در دهه اول ماه محرم و روزهای پایانی آن
از رونق چشمگیری برخوردار میشود. به عقیده علمای دینی ، حرکت دستههای عزاداری به منظور تعظیم شعائر امری پسندیده به حساب میآید و شاید فارغ از
جنبه شخصی و عزاداری فردی به عنوان ابزاری برای ترویج دین به حساب بیاید.
حرکت
دستههای عزاداری، خواندن اذکار و شعارهای دینی و یادآوری قیام عظیم
عاشورا به همراه طبل و سنج میتواند فضای محله و شهر را آکنده از عطر حسینی
نماید که رسالت سنگین و خطیری است. در واقع چنین تحرکاتی بعد اجتماعی
عزاداری است که توسط مراجع و بزرگان دینی نیز مورد تأکید قرار میگیرد.
اما
همچون هر امر پسندیده دیگری توجه به آفات و مراقبت از ساختار و اصول این
امر ضروری است تا از چارچوبهای تعریف شده به خطا نرود. در این مجال قصد
داریم با نگاهی به این اتفاق پسندیده نگاهی به آفات آن نیز بیاندازیم:
1-طبیعتاً
حضور دستههای عزاداری باید در همان خیابانهایی انجام شود که محل تردد
خودروهاست و منطقی نیست برای چنین اقدامی که چند روز در سال برگزار میشود
مسیرهای جداگانه ای را تعبیه نمود. همین موضوع کافی است تا محل عبور و مرور
دچار اختلالاتی برای وسایل نقلیه شود. موضوعی که قبل از هر چیز باید مورد
توجه شهروندان قرار گیرد تا گاهی با بی صبری و خدای ناکرده پرخاشگری هایی
که دور از شأن و جایگاه یک شهروند است برخورد ننمایند و با احترام گذاشتن
به عقاید دیگران و همکاری بیشتر با این دستههای عزاداری به معنویتی که از
این اقدام شایسته در شهر میشود مشارکت داشته باشند.
البته
نباید فراموش کرد که در برخی از شهرستانها همچون زنجان آیین خاصی را همه
ساله در روزهای خاصی از سال پیاده میکنند که پس از سالیان سال نهادینه شده
است. وجود چنین برنامه هایی شرایط را برای کلیه شهروندان مستثنا مینماید.
2-باید
توجه داشت در کنار لزوم همدلی در برگزاری باشکوه دستههای عزاداری که
عموماً هم انجام میشود، گاهی اوقات بی توجهی مسئولین برگزار کننده دستههای عزاداری در مسیر حرکت دستههای عزاداری میتواند شرایط را برای
نارضایتی فراهم نماید. طبیعتا حقوق شهروندی به اندازه کافی از اهمیت
برخوردار میباشد تا حتی در هنگام برگزاری عزاداری حسینی به این موضوع توجه
ویژه شود.
گاهی اوقات عدم
انتخاب مناسب مسیرهای دسته عزاداری و توقفهای نابجا در مسیرهای اصلی
ترافیکهای سنگینی را ایجاد میکند که خود میتواند نوعی بی توجهی به حقوق
شهروندی به حساب بیاید که قطعا مورد پذیرش اهل بیت علیهم السلام نیر نمیباشد. میتوان با انتخاب راههای کم تردد یا حرکت دادن مدیریت شده دستهها ضمن ترویج و تبلیغ شعائر دینی که از اولویت برخوردار است نسبت به حقوق
شهروندان نیز توجه داشت.
3- توجه
به نماز جماعت در دستههای عزاداری موضوعی است که اهمیت عزاداری را دو
چندان میکند. در روز عاشورا در بحبوحه نبرد حضرت اباعبدالله (ع) با دشمنان
هنگامی که امام متوجه زمان نماز شدند دست از پیکار کشیدند و نماز جماعت را
به پا نمودند. موضوعی که شاید به عنوان تابلویی درخشان در فرهنگ عاشورا
جلوه نمایی میکند.
برگزاری نماز جماعت خصوصا در
ظهر عاشورا که عموما دستههای عزاداری در کوچه و خیابانهای شهر هستند میتواند بهترین وسیله برای تعظیم شعائر اسلامی باشد. به نوعی شاید تنها روزی
که میتوان باشکوهترین نماز جماعت را در خیابانهای شهر به نمایش گذاشت شاید
روز عاشورا باشد. لازم به یادآوری است که این اتفاق به یاری خدا در گوشه و
کنار شهر مورد توجه قرار میگیرد. نمیتوان این موضوع را از خاطر برد که
تعدادی از شهدای گرانقدر کربلا شهدای نماز هستند و برای برپایی هر چه بهتر
نماز جماعت در کربلا در خون خود غلطیده اند.
4- رعایت
عفت و حیا دیگر موضوعی است که در دستههای عزاداری بیش از هر زمان دیگری
باید مورد توجه قرار گیرد. همانگونه که حضور در اماکن مقدس همچون حرم اهل
بیت و امامزادگان جدا از آداب باطنی نیاز به رعایت شرایط و آداب ظاهری نیز
دارد حضور در دستههای سینه زنی و محافلی که به نام اهل بیت علیهم السلام
مزین شده است نیز از این امر مستثنی نیست.
آمیخته
شدن دستههای عزاداری به موضوعات غیر اخلاقی یکی از آفاتی است که گاهی
ایجاد میشود و انحرافی جدی را در مسیر عزاداری ایجاد میکند. میادینی در
شهر یا محلهای تجمعی که برخی اوقات نه تنها رعایت پوشش در خور شأن اهل بیت
علیهم السلام در آن نمیشود بلکه گاه با کمال تأسف به موضوعاتی دیگر عجین میشود که حتی ذکر آن در این مجال نمیگنجد.
دقت
بیشتر در محتوای برنامههای عزاداری نه تنها باعث رونق بیشتری در عزاداری میشود بلکه میتواند به دلیل توجه به حقوق مردم، اعتقادات و اصول اخلاقی
اسبابی را برای برکت دادن چنین حرکتهایی در سطح شهر فراهم نماید و همچنین
برکاتی را برای صاحبان این امر فراهم آورد.