عصای دست سالمندان باشیم

آمار نشان می‌دهد، «کهنسالی» آینده نه‌چندان دور هرم جمعیتی کشور است. به استناد آمار، بیش از 8درصد جمعیت کشورمان را سالمندان تشکیل می‌دهند و پیش‌بینی‌ها حاکی از این است که تا 10سال آینده این رقم به 15/5میلیون نفر می‌رسد. در حال حاضر براساس سرشماری سال 1390تعداد 6میلیون و 159هزار و 676نفر از جمعیت بیش از 75میلیونی ایرانیان را جمعیت سالمند تشکیل می‌دهد.
چه کنیم که آسایش سالمندان فراهم شود و کیفیت زندگی شان بهبود یابد؟ مطالعات نشان می‌دهد، داشتن هدف و احساس ارزشمندی در زندگی، می‌تواند باعث افزایش طول عمر شود. به بیان دیگر آنهائی که احساس ارزشمند بودن در زندگی می‌کنند و در زندگی به دنبال هدفی هستند، دیرتر فوت می‌کنند. محققین می‌گویند زندگی هدفمند و معنادار می‌تواند احساس خوشبختی را بیشتر کند و این احساس از طریق مکانیسم‌های مختلف مانند تاثیرات هورمونی یا کاهش فشار خون، می‌تواند موجب افزایش سلامتی و افزایش طول عمر شود. دانشمندان می‌گویند، کسانی که هدفی را در زندگی دنبال می‌کنند، تمایل دارند تا زندگی کنند و باشند تا کار را به سرانجام برسانند و این به آنها قدرت زندگی کردن می‌دهد. اما آنچه این روزها در خانواده‌ها و در اجتماع می‌بینیم این است که سالمند را  فراموش کرده ایم و به نوعی آنها را به خودشان سپرده ایم. اگر ما همین امروز، درک کنیم که این روزها برای ما هم هست، کمی بیشتر به فکر بهبود زندگی سالمندان و برطرف کردن نیازشان خواهیم بود. تلاش امروز ما برای حفظ آنها، پس اندازی برای فردایمان خواهد بود.

دکتر حمیدرضا نمازی - عضو گروه اخلاق پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران  در این باره چند نکته را بیان می‌کند:

شوخی با گذشته سالمندان ممنوع
عموم سالمندان به موازات پیر شدن ، با‌توجه به تغییرات روانی و جسمی که نتیجه گذر سال‌های رفته است، خلقیات خاصی پیدا می‌کنند که با احوال دوران میانسالی و جوانی‌شان متفاوت است. طبیعت تکاملی آدمی همین است. ممکن است کسی که روزگاری بی‌باکانه عمل می‌کرده است، امروز در کنج عافیت و محافظه‌کاری نشسته باشد. گذشته سالمندان را تا خودشان روایت نکرده‌اند، به طنز و کنایه به رخشان نکشیم.

هماهنگی با اطرافیان
هنگام بیماری والدین سالمند، با سایر خواهر و برادران هماهنگ باشیم. یکی از نزدیکان ممکن است چنان دل بسوزاند که امور شخصی سالمندان را که خودش از عهده انجامش بر‌می‌آید، برعهده بگیرد. رسیدگی‌های بدون ضرورت گاهی نتایج معکوس به بار می‌آورد.

احترام جایگزین ترحم
سالمندان آنچه را ما در آیینه می‌بینیم، در خشت خام می‌بینند. از این رو اغلب، کمتر سخن می‌گویند و بیشتر سر به گریبان فرو می‌برند. ما آدم‌ها وقتی سکوت می‌بینیم، دلمان می‌لرزد و ترحم می‌کنیم. حواسمان باشد پابه سن گذاشته‌ها هوش اجتماعی و احتمالا هوش هیجانی بیشتری در مقایسه با ما دارند و تمایز میان احترام و ترحم را بیشتر می‌فهمند.

استقلال‌شان را نگیریم
بزرگترین خدمتی که می‌توانیم به سالمندان کنیم، این است که تا جایی که می‌شود، آنها را وابسته نکنیم؛ به تعبیری، استقلال شان را نگیریم و آنها را برای ساده‌ترین تصمیم‌گیری‌ها وابسته خود نکنیم. کرامت و حرمت انسانی در پرتو استقلال است که محقق می‌شود.

سالمندان بچه نمی‌شوند
حواسمان باشد در دوران جوانی، معنای زندگی را به دست آوردیم تا در پیرسالگی دچار بحران نشویم. درنگ کنیم؛ سالمندان دوباره بچه نمی‌شوند! حرمت شان را با این حرف‌ها مخدوش نکنیم.

۴ راهکار برای افزایش امید به زندگی در سالمندی
با بالا رفتن سن، هر فردی در برابر عارضه‌ها و بیماری‌های مختلف آسیب‌پذیر‌تر می‌شود. سالمندان و بویژه کسانی که از آنان مراقبت می‌کنند، می‌توان راه‌هایی برای دنبال کردن یک سبک زندگی سالم در این گروه سنی پیش گیرند تا مشکلات کمتری در این دوران داشته باشند.

تشویق به انجام معاینات دوره‌ای
افراد مسن بیشتر در معرض خطر ابتلا به بیماری‌های متعددی از جمله سرطان روده، پستان (در زنان)، پروستات (در مردان) و پوکی استخوان قرار دارند که به محض تشخیص لازم است به سرعت درمان شوند. در صورتی که این افراد از مراجعه به پزشک وحشت دارند باید آنان را همراهی کرد.

تشویق به تحرک داشتن
زندگی بی‌تحرک برای هیچ گروه سنی مناسب نیست اما این خطر برای افرادی که در سنین بالا هستند، آزاردهنده‌تر است. همچنین برخی از افراد مسن تمایلی به تحرک داشتن از خود نشان نمی‌دهند. از جمله فعالیت‌های سبک برای این گروه سنی، شنا کردن است که به کاهش خطر ابتلا به پوکی استخوان، حفظ سلامت قلب و تقویت ماهیچه‌ها بدون فشار آمدن بر مفاصل کمک می‌کند.

رژیم غذایی سالم مناسب
روی آوردن به عادات غذایی نامناسب کار آسانی است و بسیاری افراد در دوره‌ای از عمر خود، آن را تجربه می‌کنند. در افراد مسن عدم مصرف مواد خوراکی سالم اغلب نتیجه وقت نگذاشتن برای تهیه یک وعده غذایی سالم است که قطعا سلامت آن‌ها را به طور جدی به خطر می‌اندازد. فرزندان می‌توانند با کنترل رژیم غذایی و تهیه غذاهای سالم و ارگانیک برای والدین سالمند خود به بهبود کیفیت زندگی آنان کمک کنند.

تقویت توان ذهنی
مغز نیز همچون دیگر اعضا و بخش‌های بدن به ورزش کردن نیاز دارد. انجام فعالیت‌هایی که قدرت حافظه را تقویت می‌کنند‌، موجب حفظ سلامت مغز می‌شود. درست کردن پازل و بازی شطرنج از کارهای مفید برای تقویت قدرت ذهن و حافظه در سالمندان است.